Metamorfose voor pakhuis Santos, Rotterdam

Pakhuis Santos op Katendrecht in Rotterdam is een mooi voorbeeld van een pakhuis uit de tijd waarin de Rotterdamse haven volop in opbouw en ontwikkeling was. Rijk uitgewerkte gevels en een technologisch vooruitstrevende draagstructuur, een heldere hoofdvorm met een eerlijk materiaalgebruik zijn grotendeels nog gaaf aanwezig.

In opdracht van het Duitse Stilwerk is het al jaren leegstaande pakhuis in eerste instantie getransformeerd tot de eerste vestiging van het design-warenhuis in Nederland.

In de zomer van 2023 heeft het Nederlands Fotomuseum met steun van Stichting Droom en Daad Pakhuis Santos aangekocht. De transformatie tot fotomuseum, naar ontwerp van WDJArchitecten en RHWZ Architecten (Renner Hainke Wirth Zirn Architekten, Hamburg, is in 2024 afgerond. 

Kroon
De gouden kroon van monumentaal pakhuis Santos in Rotterdam-Zuid heeft al voordat het officieel wordt geopend als Nederlands Fotomuseum veel aandacht in de (vak-)pers gekregen. De aluminium huid met een patroon van driehoeken blijkt mediageniek. Prachtige foto’s met reflectie en schaduwwerking passeren de revue. In de video hieronder is te zien hoe de kroon op deze optopping werd gemonteerd.

Bij de transformatie krijgt het pakhuis twee extra verdiepingen voor een bar, kantoren en shortstay-appartementen. Pieters heeft berekend hoe sterk de kolommen voor de optopping moeten zijn. Het originele dak van Santos heeft afschot vanuit het midden naar weerszijden. De kolommen voor de nieuwe – zesde – verdieping komen op dit originele dak en hebben dus verschillende lengtes.

De nieuwe stalen kolommen voor de optopping worden ‘gestapeld’ op de historische stalen kolommen in het pakhuis. Dit is extra complex, omdat de aslijnen van de historische kolommen niet in lijn staan. De nieuwe kolommen mogen maximaal 3 centimeter uit de as van de historische kolommen worden geplaatst. Bovenop de nieuwe kolommen zijn de stalen liggers voor de nieuwe – zevende – verdieping al zichtbaar.De uitbreiding vormt een sculpturale kroon, die boven het pakhuis lijkt te zweven. De kroon oogt aan de noord- en zuidzijde als een volume met vouwen, een onregelmatig sheddak waarvan de hoge punten precies boven de laadluiken en voormalige lierhuisjes liggen. Op de plek van de lierhuizen zijn nu bovendien kleine balkons ontworpen. De kroon is voorzien van een semi-transparante gevel, bestaande uit gematteerd goudkleurig, opengewerkt aluminium.